Ἔχει σημασία νά διακρίνη κανείς μέ σαφήνεια μεταξύ τῆς ὡραιότητας καί τῆς ὀμορφιᾶς. Τό ὄμορφο εἶναι μία ψεύτικη ὡραιότητα, μία ἀπατηλή ὡραιότητα, μία ὡραιότητα πού ἀνήκει στόν φαινομενικό κόσμο, ἐνῶ ἡ ἀληθινή ὡραιότητα περιέχει μίαν ἀρχή noumenal. Ἀλλά ἡ ὡραιότητα ἔχει τή δική της διαλεκτική, καί ὁ Ντοστογιέβσκι μιλάει γι’ αὐτή μ’ ἔξαρση. Πίστευε ὅτι ἡ ὡραιότητα θά σώση τόν κόσμο. Ἀλλά λέει: «Ἡ ὡραιότητα εἶναι ἕνα πράγμα ὄχι μόνο τρομερό, ἀλλά καί μυστηριῶδες. Εἶναι ὁ διάβολος πού παλεύει μέ τό Θεό, καί ἡ ἀνθρώπινη καρδιά εἶναι τό πεδίο τῆς μάχης». Πῶς νά ἑρμηνεύση κανείς αὐτά τά λόγια; Δέ θά μποροῦσε νά πῆ ὅτι ἡ ὡραιότητα σημειώνει μία διακοπή τοῦ ἀγώνα καί μία μύηση στόν θεῖο κόσμο ; Ἀλλά ἡ ὡραιότητα δημιουργεῖται καί ἀνθίζει μέσα σ’ ἕνα σκοτεινιασμένο κόσμο, πού βρίσκεται σ’ ἕναν ἀγώνα παθιασμένο. Καί μέσα στήν ἀνθρώπινη ψυχή μπορεῖ ὅμοια νά παρασυρθῆ ἡ ὡραιότητα σ’ ἕναν ἀγώνα μεταξύ ἀντιθέτων ἀρχῶν. Μία τραγωδία μπορεῖ νά ἐπιτρέπη τήν πιό μεγάλην ὡραιότητα, καί ὁ Ντοστογιέβσκι, αὐτός ὁ ἴδιος, εἶναι ἕνας τραγικός συγγραφέας. Μία ἁρμονική ζωή δέν μᾶς παρουσιάζει μία τραγωδία, ἀλλά μία σύγκρουση μεταξύ ἀντιθέτων ἄρχων. Κατά τή θεωρία τῆς ἀριστοτελικῆς κάθαρσης, ἀπό τήν τραγωδία γευόμαστε τήν πείρα τῆς ὡραιότητας. Ἡ τραγική ὡραιότητα εἶναι ἡ πιό βαθειά ἀπ’ ὅλες τίς μορφές ὡραιότητας, ἀκτινοβολεῖ μ’ ἕνα θεῖο φῶς.
manolisgvardis 