Κάθε απόφαση είναι μια οριστική άρνηση

Είσαι εναντίον της ιδέας του γάμου μεταξύ ομοφυλοφίλων.

Συμφωνώ απολύτως μαζί σου σ’ αυτό.   Ναι, είμαι εναντίον για έναν πολύ απλό λόγο: τη δεκαετία του ’60 έλεγαν όλοι ότι έχουμε δικαίωμα στη διαφορά. Και τώρα, ξαφνικά, θέλουν μια μικροαστική ζωή.

Πρόκειται για κανονικοποίηση.

Εγώ δυσκολεύομαι να φανταστώ τον ένα μπαμπά στη δουλειά και τον άλλον σπίτι με το παιδί. Πώς θα είναι αυτό για το παιδί; Δεν ξέρω. Βλέπω πιο πολλές λεσβίες παντρεμένες με παιδιά παρά αγόρια παντρεμένα με παιδιά. Και πιστεύω επίσης περισσότερο στη σχέση μητέρας και παιδιού παρά στη σχέση πατέρα και παιδιού.

Στέλνεις σημειώματα;

Ναι, στέλνω σημειώματα.

Πολύ βικτοριανό αυτό.

Ναι, αλλά δεν έχει τίποτα κακό η βικτοριανή εποχή. Έτσι είναι για μένα ο πολιτισμένος τρόπος ζωής. Δεν είμαι καμαριέρα που μπορείς να της τηλεφωνήσεις ανά πάσα στιγμή. Σήμερα, ξέρεις, ο περισσότερος κόσμος λειτουργεί λες και δουλεύει στο τηλεφωνικό κέντρο κάποιου ξενοδοχείου.   Όλη η κουλτούρα των κινητών, τα sms και τα άμεσα μηνύματα είναι πολύ απρόσωπα και με περισπούν. Εγώ δεν δουλεύω σε τηλεφωνικό κέντρο. Πρέπει να είμαι συγκεντρωμένος σε ό,τι κάνω. Οι λίγοι άνθρωποι που έχω στο τηλέφωνό μου είναι ήδη πολλοί. Όταν είμαι στο τηλέφωνο, μιλώ, θέλω όμως αλήθεια να είμαι μόνος για να σχεδιάζω, να δουλεύω και να διαβάζω. Διαβάζω σαν τρελός γιατί θέλω να ξέρω τα πάντα.

Σπούδασες καθόλου λατινικά;

Ναι, αλλά για τους γερμανόφωνους είναι εύκολο. Η γραμματική είναι ίδια και προφέρονται με τον ίδιο τρόπο. Για τους γαλλόφωνους είναι πολύ πιο δύσκολο. Όταν ήμουν 11 ή 12 χρονών μιλούσα λατινικά όπως μιλάω τα αγγλικά. Δεν μπορώ όμως να μιλήσω λατινικά με τους Γάλλους. Δεν καταλαβαίνω την προφορά τους. Εγώ πιστεύω ότι δεν τα προφέρουν σωστά. Λατρεύω πάντως τις νεκρές γλώσσες. Ο Όμηρος ήταν από τα πρώτα βιβλία που διάβασα όταν άρχισα να διαβάζω. Νομίζω ότι η Ιλιάδα είναι ακόμη ένα από τα σημαντικότερα βιβλία του κόσμου.

Είπες ότι η ιδιοκτησία είναι βάρος και ότι δεν πρέπει να συνδεόμαστε με αντικείμενα, ότι το να κατέχεις πράγματα σε βασανίζει και σε περιορίζει.

Είναι ωραία να έχεις χρήματα να αγοράσεις κάτι, αν όμως γίνεις θύμα του δεν θα πρέπει να το κρατήσεις.

Κάποιοι ίσως θεωρήσουν μεγάλη αντίφαση ότι το λες εσύ αυτό.

Είναι ακριβώς σαν τους ανθρώπους που λένε ότι δεν τους αρέσουν τα χρήματα. Γίνε πρώτα πλούσιος και μετά θα ξέρεις. Αν δεν έχεις αγγίξει ποτέ χρήματα, τότε δεν ξέρεις πώς είναι να τα έχεις. Αν είσαι πλούσιος, ξεφορτώσου τα. Είναι πολύ εύκολο.

Είναι ελαφρότητα.

Ναι, για μένα το πιο σημαντικό πράγμα είναι το να είσαι ελαφρύς. Δεν μου αρέσουν τα υπέρβαρα πουθενά. Ούτε στο σώμα ούτε στο μυαλό.

Ο κομουνισμός ήταν της μόδας στη Γαλλία σε διάφορες εποχές, και συχνότερα ανάμεσα στους διανοούμενους.

Στη Γαλλία, μετά τον πόλεμο, ο κομουνισμός έγινε ένα είδος σνομπισμού των διανοούμενων ευκατάστατων, που δεν ήταν όμως πολύ πλούσιοι.

Εμείς τους αποκαλούμε «σοσιαλιστές της σαμπάνιας».

Όχι, αυτό ακολούθησε αργότερα. Εγώ μιλώ γι’ αυτό που στη Γαλλία αποκαλούν gauche caviar, χαβιαροαριστερά. Είναι πιο ελαφρύς χαρακτηρισμός.

Ήταν κάτι σαν μόδα;

Ναι, ήταν μόδα. Λυπάμαι, αλλά κανενός η ζωή δεν ταίριαζε με τα λεγόμενά του. Υπήρχε μόνο μία τέτοια φιλόσοφος πριν τον πόλεμο – η Σιμόν Βέιλ. Ήταν κόρη ενός πλούσιου τραπεζίτη και έδωσε όλα της τα χρήματα και έζησε σαν τους φτωχούς κομουνιστές που υπερασπιζόταν. Πέθανε εξαιτίας της κίνησης αυτής, γιατί έπαθε φυματίωση από τις άσχημες συνθήκες. Αυτό το θαυμάζω.

Ήταν κάτι σαν μάρτυρας.

Ναι. Ενώ οι αστοί που τρώνε και πίνουν πολύ και «αλλάζουν τον κόσμο»… Πηγή: www.lifo.gr

Οι «Ανώνυμοι των Εθνών» – Του Νίκου Δήμου

Πέρασα τον πόλεμο και την Κατοχή στην οδό Μιχαήλ Βόδα 143. Μεσοτοιχία με το σπίτι μας σε μία μονοκατοικία, έμενε ένας Ιταλός, μεγάλης ηλικίας με την κόρη του την κυρία Μαρίτσα (που η μητέρα μου αποκαλούσε γεροντοκόρη). Το όνομά του: Αλωνεύτης (το τελικό σίγμα ήταν μάλλον ελληνική προσθήκη). Μιλούσε αρκετά καλά αλλά σπασμένα Ελληνικά με ιδιότυπη προφορά. Πολλές φορές με καλούσε στο σπίτι του να δούμε εικόνες σε βιβλία. Ήταν ο πρώτος άνθρωπος που μου μίλησε για τον Βούδα (τον πρόφερε Μπούντα) δείχνοντάς μου μία απεικόνισή του στο Λαρούς. «Μεγκάλο σοφό το Μπούντα» μου έλεγε. «Μεγκάλη καλοσύνη».

Κάποια στιγμή μαθεύτηκε στην γειτονιά ότι ο Αλωνεύτη έκρυβε στο σπίτι του έναν Εβραίο από την Θεσσαλονίκη. Το έμαθαν αρκετοί – δεν μίλησε κανείς. Άλλωστε η γειτονιά ήταν αντιστασιακή: Δύο σπίτια πριν από μας κατοικούσε η οικογένεια του Κώστα Περρίκου, του πρώτου (και ίσως σημαντικότερου) ήρωα της Αντίστασης, ηγέτη της ΠΕΑΝ, που το Σεπτέμβριο του 42 ανατίναξε τα γραφεία της ΕΣΠΟ (ελληνικής φασιστικής οργάνωσης – Πατησίων και Γλάδστωνος) και προδομένος, το Φεβρουάριο του 1943 τουφεκίστηκε στην Καισαριανή. Με τον γιό του – συνομήλικό μου και αργότερα συμμαθητή μου – Μίμη, κάναμε μόνιμα παρέα.

Τον κύριο Σαλτιέλ, φιλοξενούμενο του Αλωνεύτη, τον είδα μία και μόνη φορά, μετά το τέλος της Κατοχής, όταν – χωρίς πια να κρύβεται – ήρθε να επισκεφθεί τους σωτήρες του και να αποχαιρετίσει την γειτονιά. Τότε έμαθα και το όνομά του. Ήταν ένα νέος άνθρωπος, ψηλός, με λεπτό μουστάκι.

Ακόμα πιο ηρωική ήταν η απόφαση της γιαγιάς της συζύγου μου – χήρας αξιωματικού του Β.Ν., με δύο μικρά παιδιά – να κρύψει στο σπίτι της μία ολόκληρη εβραϊκή οικογένεια. Τέσσερα άτομα, δύο αδελφοί, η σύζυγος του μεγαλύτερου και η κόρη του. Στα Κάτω Πατήσια, σε μονοκατοικία υπήρχε μεγάλο υπόγειο στο οποίο προστέθηκε κρυφή καταπακτή για κρυψώνα σε περίπτωση κινδύνου. Δύο φορές χρειάστηκε να κρυφτούνε – η μία έχει μείνει στα ανέκδοτα της οικογένειας. Η σύζυγος του μεγάλου αδελφού ανέλαβε να μαγειρέψει ένα εβραϊκό φαγητό. Χτυπάει η εξωτερική πόρτα – κοιτάνε: περίπολο Γερμανικό! Κρύβονται όλοι στην καταπακτή και ανοίγει η γιαγιά με την κατσαρόλα στα χέρια.

– Μάθαμε ότι κρύβετε εβραίους με λίρες, είπε ο έλληνας διερμηνέας.

– Αν είχαμε λίρες, λέει η γιαγιά, προτείνοντας την κατσαρόλα, αυτό το παλιόφαγο θα τρώγαμε;

Η μυρουδιά ήταν φαίνεται πειστική και το περίπολο έφυγε.

Δεύτερη φορά τους καρφώσανε το καλοκαίρι του 44. Τους συνέλαβαν και τους έκλεισαν στο Χαϊδάρι. Ήταν όμως το τέλος της Κατοχής και σύντομα τα στρατόπεδα διαλύθηκαν.

Ας προσθέσω πως, όπως γίνεται συχνά στα μυθιστορήματα, ο νεότερος εβραίος αδελφός, ερωτεύθηκε την κόρη της γιαγιάς, βαφτίστηκε Χριστιανός, την νυμφεύτηκε – με αποτέλεσμα …την σύζυγό μου.

Δύο περιπτώσεις ανώνυμων ηρωικών πράξεων. Ποιος θα απονείμει τον τίτλο του «Δίκαιου των Εθνών» στο «κύριο Αλωνεύτη», που τιμούσε το «Μπούντα», ή στην κυρία Σταυρούλα Χούθη που μόνη, με δύο παιδιά, έσωσε τέσσερεις Εβραίους από το Άουσβιτς, όπου κατέληξαν πενήντα χιλιάδες Θεσσαλονικιοί συμπατριώτες τους…

Από Palmografos.com: Palmografos.com – Οι «Ανώνυμοι των Εθνών» – Του Νίκου Δήμου

χιλιετίες ἀρχαίας λογοτεχνίας

Χρονογραφίες

Στην Ιστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας ο Άλμπιν Λέσκυ υπολογίζει το ποσοστό των έργων της Αρχαιότητας που μας σώθηκαν στο 8% του αρχικού συνόλου, αν θυμάμαι το νούμερο καλά. Όπερ σημαίνει ότι πάνω απ’ τα εννιά δέκατα μιας υπερχιλιετούς πνευματικής παραγωγής έχουν αφανιστεί. Εύλογο λοιπόν ότι τα χάσματα είναι ιλιγγιώδη. Τίποτα σχεδόν από το εξωομηρικό ηρωϊκό έπος δεν έφτασε ώς εμάς. Από τους λυρικούς, από τους προσωκρατικούς, από τους σοφιστές, αραιά και πού κάποια ακέραια ποιήματα και συγγράμματα. Από τα πολιτεύματα 158 ελληνικών πόλεων που κατέγραψε ο Αριστοτέλης, μόνον η Αθηναίων Πολιτεία. Τίποτε παρά σπαράγματα από την κωμωδιογραφία πέραν του Αριστοφάνη και του Μενάνδρου. Από τους τραγικούς τόσων αιώνων, μόνον η μεγάλη τριάδα του Χρυσού Αιώνα. Ο Επίκουρος απών, ο Πολύβιος ακρωτηριασμένος, οι πλείστοι μαθηματικοί και ιατρικοί συγγραφείς ανεύρετοι – κ.ο.κ., κ.ο.κ. Αλλά και στους δημιουργούς προς τους οποίους η τύχη φάνηκε ευμενέστερη, τα κενά είναι οδυνηρά. […] Κι αντίστροφα, πόσο…

Δείτε την αρχική δημοσίευση 243 επιπλέον λέξεις

Queer Muslims

The case of queer Muslims

Από τις τάξεις στο Τζιχάντ

Lösen lässt sich diese Lohberger Frage am ehesten, wenn man die Phänomene Terrorismus oder Extremismus kurz ausblendet. Lamya Kaddor, die seit dem Verschwinden ihrer Schüler viele Puzzleteile zusammengesetzt hat, sieht im IS vielmehr die dynamischste Jugendbewegung der Gegenwart. Er zieht Tausende junge Erwachsene aus westlichen Demokratien an, die sich durch die großzügige Aufmerksamkeit von IS-Rekrutierern – in Lohberg war der Menschenfänger ein Wanderprediger – erstmals wertgeschätzt fühlen. «Die Perspektivlosigkeit und die emotionale Leere treibt sie», meint Kaddor. «Der IS ist für sie nur Mittel zum Zweck. Diese Jugendlichen könnten alles Mögliche werden, selbst Mitglied bei Scientology, sofern sie nur irgendjemand endlich und vielleicht zum ersten Mal in ihrem Leben in den Mittelpunkt stellt.»

Die Verantwortung für die Orientierungslosigkeit beginnt für Kaddor bei den Eltern: Vier ihrer fünf Schüler – inzwischen zurück in der Heimat – stammen, wie sie sagt, aus traditionellen Elternhäusern, in denen die Väter emotional nicht verfügbar seien. Dieses Defizit gelte im Übrigen auch für viele Deutsche, die zum Islam konvertierten und sich dann radikalisierten.

Πηγή

Τα κακομαθημένα του αθλητισμού

O μεν Ολυμπιακός ήθελε να πάρει το κύπελλο οπωσδήποτε με τον Αστέρα Τρίπολης, ο άλλος του το χρώσταγαν λόγω περσινής εισβολής Σαββίδη- κάτι σαν θεομηνία ερμηνεύεται, αντί να τον πάνε στο τρελλοκομείο, τώρα έχουμε και τον μπασκετικό ΠΑΟ που κόπτεται για την τιμή του εν Ελλάδι μπάσκετ! Τέτοια τιμή, που 3. 44 πριν το τέλος, με μπροστά τον ΠΑΟΚ 3 πόντους, οι διαιτητές σφύριξαν 6 βολές (σε Παπαπέτρου, Καλάθη, Τόμας), που για αυτές- ο Θεός να τις κάνει!- κανείς δεν λέει τίποτα! Είπαμε, κούπες μέχρι τέλους!!!

Τα προβλήματα του Viktor Orban

Είναι γνωστό ότι ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας επιθυμεί τη ριζική περικοπή της εισόδου των μεταναστών στην χώρα του, σε σημείο που τα έβαλε και με τον «συμπατριώτη» του G. Soros!

«Θα γεμίσουμε εγκληματίες!» λέει. Και ο Economist, τον ρωτά πως θα τα καταφέρει με έναν πληθυσμό που συρρικνώνεται και γερνά [βλ. Family fortunes, The Economist, 16/2/2019]. Ο Orban, λοιπόν, υπόσχεται το ισοδύναμο του 0,3% του ΑΕΠ το 2020 να πάει σε πλάνα οικογενειακής ενδυνάμωσης: γυναίκες με πάνω από 4 παιδιά, δεν θα πληρώνουν φόρο εισοδήματος, αυτοί που θα παντρεύονται κάτω από τα 40 θα έχουν φθηνά δάνεια, που θα παραγράφονται ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών που θα αποκτούν, ευκολίες δανεισμού για την αγορά κατοικίας ή ακόμη και αυτοκινήτων με επτά θέσεις. Οι δύο βασικές ενστάσεις του Economist είναι ότι α. ποιος λέει ότι ακόμα και στην περίπτωση που «δουλέψουν» αυτά τα μέτρα, τα νέα παιδιά σε 20 χρόνια δεν θα θέλουν να μεταναστεύσουν αλλού, β. η προνοιακή πολιτική σίγουρα θα αυξήσει περαιτέρω ενοίκια και υπηρεσίες. Ο Εconomist δεν λέει, γιατί ακριβώς οι εισερχόμενοι μετανάστες δεν θα θέλουν να φύγουν σε λίγα χρόνια, αφού επωφεληθούν από την κοινωνική πολιτική μιας χώρας; Η αλήθεια πίσω από αυτά είναι ότι η δημογραφική κρίση μόνο στο τέλος έχει να κάνει με εισοδήματα και προνοιακές πολιτικές. Προηγούνται άλλα!

Buñuel, Nazarin (1958)

Αφορμή το έργο της «μεξικανικής περιόδου» του Buñuel, Nazarin (1958). Ο μέγας σκηνοθέτης επιλέγει την καλή πλευρά του ακτιβισμού της ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και αυτήν χτυπά. Ο παπάς του έργου είναι φτωχός, τίμιος, πιστός, με σωστή θεολογική κατάρτιση, ταπεινός και ολιγαρκής. Απορρίπτει τον θαυμασμό που προκαλεί ο ίδιος, σπεύδει να βοηθήσει τους χωρικούς που πάσχουν από πανούκλα, έρχεται σε αντίθεση με την επίσημη, θεσμική εκκλησία, αποκρύπτει μία δολοφόνο με κίνδυνο της ζωής του, υφίσταται εξευτελισμούς και ταπεινώσεις. Τι άλλο μπορεί να θέλει κανείς;

O Buñuel όμως βάζει την εικόνα του εσταυρωμένου να γελά (γεγονός που του κόστισε την καταδίκη της εκκλησίας). Ο ληστής που σώζει τον παπά από τις ταπεινώσεις των συναδέλφων του προς αυτόν, του απαντά ότι αυτός είναι κακός, ο παπάς καλός, και οι δύο είναι μέσα στη ζωή. Απηχήσεις νιτσεϊκής κριτικής. Ο παπάς στο τέλος θα χάσει από τη ζωή, στην οποία τόσο πολύ πόνταρε. Οι δύο γυναίκες θα τον αφήσουν, μετά το ανολοκλήρωτο του έρωτα τους, και θα βαδίσει προς το τέλος, αμφιταλαντευόμενος όσον αφορά στην αποστολή του.

Ο απόλυτα θετικός κοινωνικός ακτιβισμός της ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας αποδομείται όχι γιατί είναι κακός ή υποκριτικός, αλλά διότι είναι ακριβώς κοινωνικός ακτιβισμός. Και η αποδόμηση προχωρά ακόμη περισσότερο γιατί ο Buñuel ακριβώς θαυμάζει αυτόν τον ακτιβισμό, τον οποίο πολύ καλά γνωρίζει από τη θητεία του στα έδρανα των Ιησουϊτών.

Η via negativa της Ορθόδοξης Εκκλησίας θα βάλει έναν αστερίσκο. Ο αποφατισμός της καθ’ ημάς πίστης αποτρέπει την απόλυτη κοινωνική εξωστρέφεια, επιλέγοντας μία άλλη πτυχή, αυτή της απομόνωσης και της νοερής προσευχής, του ασκητισμού. Αποφεύγονται οι κακοτοπιές του κοινωνικού, τηρουμένων των αποστάσεων όπως μόνο μία αληθινή πίστη ή ένας ευφυής ελληνικός λόγος ξέρει να κάνει.

Ο φανατισμός ως στοιχείο πολιτικής

«Κάθε μιαρός Λουθηρανός/ να καεί και σας υπόσχομαι/ πως θά ’χουμε σύντομα ειρήνη… Όλοι εκείνοι που θα πιαστούν να έχουν μιλήσει ενάντια στους Αγίους/ ας καούν σε σιγανή φωτιά/ και θα έχουμε ειρήνη με τον Θεό…/ ψήστε επάνω στα κάρβουνα τους κήρυκες του ψευδούς δόγματος/ όλα τα αποβράσματα μαζί/ και θα έχουμε ειρήνη με τον Θεό/…/ Εάν βρεθούν κάποιοι ανάμεσά τους/ να κατέχουν καταδικασμένα βιβλία/ Κάψτε τους σύμφωνα με το διάταγμα/ και θα έχουμε ειρήνη στη Γαλλία»

Οι θρησκευτικοί πόλεμοι στη Γαλλία (1536-1598) μεταξύ Καθολικών (με τη βοήθεια της Ισπανίας) και Καλβινιστών ή Ουγενότων (με την υποστήριξη της Αγγλίας) ήταν, μπορεί κανείς να πει, ένα είδος εμφύλιου πολέμου με έντονο θρησκευτικό και εικονοκλαστικό χαρακτήρα (καταστροφές εκκλησιών, γκρέμισμα αγαλμάτων, θραύση σταυρών κα). Η δράση τόσο των Γάλλων διαμαρτυρομένων όσο και της φανατικής καθολικής Λίγκας προώθησε, εν τούτοις, μία πολιτική αλλαγή, που θα ολοκληρωνόταν πολύ αργότερα, με τη Γαλλική Επανάσταση. Το πρόσωπο του Γάλλου απόλυτου μονάρχη αποσυνδέεται από την ιερατική εξουσία, διότι η αμφιταλαντευόμενη στάση του δεν ενέπνεε εμπιστοσύνη ούτε στη μία ούτε στην άλλη πλευρά. Δεν τον πιστεύουν και δεν υπακούν στις φιλειρηνικές του πρωτοβουλίες με τα διάφορα διατάγματα ειρήνευσης. Η ιερατική εξουσία του βασιλιά «εκκοσμικεύεται» κάτω από τα πλήγματα θρησκευτικά φανατικών ομάδων. Είναι το ιστορικό ανάλογο αριστερών κυβερνήσεων που προωθούν καλύτερα από άλλους το ΝΑΤΟ και τη Δύση ή φανατικών πατριωτών που, στην πρώτη ευκαιρία, θα συρρικνώσουν ακόμα περισσότερο την πατρίδα τους

Ιστορικές ειρωνείες…..

Στενήμαχος (βουλγαρικά: Асеновград)

Η Στενήμαχος της δεκαετίας του 1840 (κατά την μαρτυρία του Βλάσιου Σκορδέλη, σε επιστολή του προς τον Έλληνα υποπρόξενο της Φιλιππούπολης):

Πρό εἰκοσαετίας έν Στενημάχῳ (κατά μείζονα δέ λόγον ἐν τοῖς μικροτέροις χωρίοις) ἀσθενεστάτη ὑπῆρχεν ἰδέα ἐθνισμοῦ, διά νά μή εἴπω ούδεμία. Ἕλλην τότε εἰς τήν κοινήν γλῶσσαν ἐδήλου Είδωλολάτρην. Τό ἑλληνικόν σχολεῖον, ὅπερ ἐσυστήθη τῷ 1843 ἔδωκεν ἀσαφῆ τινα ἑρμηνείαν τοῦ ἑλληνισμοῦ καί συγκεχυμένην. Ἄλλωστε αἱ πρῶται ἐκεῖναι ἰδέαι ἐθνικότητος ἑλληνικῆς ἦσαν, ὡς εἰπεῑν, μᾶλλον ρομαντικαί, εύχαρίστουν ἀκουόμεναι, ἀλλ’ἐθεωροῦντο  αὐτοχρῆμα ἰδέαι, θεωρίαι διδασκαλικαί, μή ἔχουσαι ὑπόστασίν τινα. Ὁ σπάνιος ἐκεῖνος ἑλληνισμός ἦτο πνεῦμα ὑπόκενον ἄνευ ὕλης. Ἡ Ἕλλάς ἤρχισε νά θαυμάζεται, ἀλλ’ ὡς θαυμάζεται ἄγαλμα καλλιτεχνικόν, είκών τις ὡραία. Οὐδεμίαν εἰσέτι πεποίθησιν ἐδύνατο να στηρίζῃ. Ἐκτός τούτου, τολμῶ είπεῖν, ὅτι διά στενῆς τινός σχέσεως τῶν ἐνταῦθα πρός τήν ἐλευθέραν Ἑλλάδα, συγγενείας πραγματικῆς, οίκειότητος, ἤ ὅλως ἔλειπεν ἤ ἦτο σκοτεινή και συγκεχυμένη

Στις αρχές της δεκαετίας του 1860 (είκοσι χρόνια μετά), συμβαίνει το ελληνικό εθνικό θαύμα:

Οι κατηγορίες τους οι οποίες καταγράφονται με μεγάλη λεπτομέρεια από τον επιθεωρητή που απέστειλε το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, αποτελούν εξαιρετικές μαρτυρίες για το πως οι Στενημαχίτες χειρίζονται με επιδεξιότητα τον λόγο και τα σύμβολα του ελληνικού έθνους, ούτως ώστε να προωθήσουν τα κατά βαση κοινωνικά τους αιτήματα [..] ο Χριστόδουλος Α. Κριτζέλη, αγωγιάτης, κατέθεσε, αναφερόμενος και στην εθνική ενδυμασία: ἀφοῦ ἐπέστρεψα ἀπό τήν Ἑλλάδα ὅπου διέμεινα δύω ἔτη, μέ .εκαμε παρατήρησιν διατί νά ὑπάγω είς τήν Ἐλλάδα καί ὄτι ἦτο καλύτερα να ἤμην ραγιάς, καί ὀτι δέν πρέπει να φορῶ φουστανέλλαις

Πηγή: A. Λυμπεράτος, «Ρωμηοί, Έλληνες και Γκαγκαούζοι στη Βουλγαρία του 19ου αιώνα: ανασημασιοδότηση, ταξινόμηση, αυτο-κατανόηση», στο Ελλην, Ρωμηός, Γραικός. Συλλογικοί προσδιορισμοί και ταυτότητες, σσ. 417-428.