Πως μπορώ να γίνω Τούρκος;

Al-Hakim bi-Amr Allah

O Xακίμ ήταν μία αινιγματική και απρόβλεπτη ηγετική προσωπικότητα της εποχής των Φατιμιδών στην Αίγυπτο. έχει διατυπωθεί η άποψη ότι ήταν διανοητικά ασταθής, πιθανότατα μία ψυχοπαθής ή διαταραγμένη προσωπικότητα. Παρά ταύτα, μπόρεσε να αντιμετωπίσει με αποτελεσματικότητα όλες τις εξωτερικές απειλές. Αυταρχικός, εκτελούσε τους άμεσα υφισταμένους του για ιδιοτροπίες της στιγμής. Η περιβόητη πράξη του να διατάξει την κατεδάφιση του Ναού του Παναγίου Τάφου στην Ιερουσαλήμ ήταν παράγοντας που συντέλεσε να ξεσπάσουν οι Σταυροφορίες. Από την άλλη, τα διατάγματά του ήταν συχνά ανακόλουθα και μπορούσαν να ανατραπούν αιφνιδίως- για παράδειγμα, ενώ αρχικά απαγόρευσε στους χριστιανούς τη δημόσια επίδειξη σταυρών, εν συνεχεία εξέδωσε αιφνίδια εντολή με την οποία τους διέταζε να φορούν σταυρούς όποτε έβγαιναν από τα σπίτια τους. Η απόφαση ενός χαλίφη να απαγορεύσει το αλκοόλ ουδόλως προκαλεί έκπληξη, παρ’ όλο που η κατανάλωσή του από χριστιανούς και εβραίους δεν αντίκειται στην σαρία. Ποιος ο λόγος όμως να απαγορεύσει το νεροκάρδαμο και το ψάρι χωρίς λέπια ή το σκάκι; Γιατί άραγε διέταξε να θανατωθούν όλα τα σκυλιά ή να ανοίγουν οι αγορές τη νύχτα και όχι την ημέρα; Με την πάροδο του χρόνου γινόταν ολοένα και πιο απόμακρος και ασκητικός, και φημολογείται ότι πίστευε πως είχε θεϊκή φύση. Άρχισε να κυκλοφορεί ρακένδυτος, όπως συνηθιζόταν από ορισμένους σούφι, και περιπλανιόταν εξαφανισμένος στις βραχώδεις πλαγιές που υψώνονται πάνω από την κοιλάδα του Νείλου. Η ηγεμονία του τερματίσθηκε το 1021, όταν μία μέρα δεν επέστρεψε ποτέ από τη βόλτα που συνήθιζε να κάνει με τα πόδια ή με άλογο στον λόφο του Μουτακάμ, πίσω από το Κάιρο. Τρία- τέσσερα χρόνια πριν από την εξαφάνισή του, μία νέα επαναστατική ιδέα άρχισε να διαδίδεται ότι ο Χακίμ ήταν πράγματι ο ενσαρκωμένος Θεός. Ένας από τους προπαγανδιστές αυτής της ιδέας ήταν ο αλ- Νταράζι, που δολοφονήθηκε από εξαγριωμένους τούρκους στρατιώτες. Το κίνημα αυτό εξαπλώθηκε στη Μεγάλη Συρία όπου ρίζωσε σε ορισμένες περιοχές της, ιδίως σε τμήματα του όρους του Λιβάνου, και εξελίχθηκε σε αυτό που σήμερα γνωρίζουμε ως θρησκεία των Δρούζαων

Πηγή: J. McHugo, Σουνίτες και σιίτες, μία θρησκεία, δύο κόσμοι, Π.Ε.Κ., Ηράκλειο 2021.

Μιθριδατισμός (μια άλλη άποψη)

Αυτή η μονομανής, οριακή σχεδόν μηδενική ποικιλία του οπτικομουσικού έργου πως συγχρονίζεται με τον καταγγελτικό στίχο; Άραγε ποια αναδυόμενη ενότητα προσδιορίζει το «Για να μη σου χρωστάω»;

Αν μπορεί να υπάρχει απάντηση, στα αυτιά και μάτια μου έχουμε μια πιο επεξεργασμένη, εσωστρεφή , ψαγμένη πολυεδρική «αγανάκτηση» από αυτή του 2008-2015. Η «εργασία» της παρακολούθησης της δωδεκάλεπτης πρόζας  οδηγεί σε ένα κόσμο αιτημάτων και γογγυσμών πολύ ευρύτερο από την συγκυρία.  Ο «Αντι-Μητσοτακισμός» του Μιθριδάτη ενώ ανοίγει την πρώτη πράξη της ελαχιστοποιημένης όπερας του, τελικά αφομοιώνεται από μια ισχυρότερη ροή αιτημάτων και δηλώσεων αν κάποιος αποφασίσει να «εισέλθει» πραγματικά  στο δωδεκάλεπτο. Με την έννοια αυτή ,έστω και αν ο μινιμαλισμός αυτός εκκινεί από άλλα δεδομένα  ( κόστος παραγωγής; έλλειψη μουσικής έμπνευσης; Κλπ) τελικά ολοκληρώνει την παρουσία του «Για να μη στα χρωστάω» καθώς σε οδηγεί αναπόδραστα σε ένα ευρύτερο σχήμα εικόνων και εννοιών μέσω μιας πραγματικά στενής εισόδου. Μάλλον κάποιοι είδαν μόνο το φως που διαθλά μια μισάνοικτη πόρτα και βαρέθηκαν να μπουν στα πολλά μικρά δωμάτια που αυτή προστατεύει.

Πηγή

Μπλιάχ..εμετός

Ντυμένη με ένα κομψό ταγιέρ, λευκά σορτς και φούξια σοσόνια, μαγνήτισε τα βλέμματα κατά την άφιξή της. Ιδιαίτερα θετικά σχολιάστηκαν και τα λευκά στρατιωτικά άρβυλα, που θύμιζαν αλπινιστή εν ώρα εκστρατείας στα σαλέ του Chamonix-Mont-Blanc [ Ποιος Μιθριδάτης; Η Μόνικα στο Ζάππειο!]. Μόνικα και Μιθριδάτης: ο εμετός του νεοελληνικού πολιτισμού της ασυναρτησίας.

Η ΠΟΛΙC ΕΑΛΩ

Δικαίω αυτοκράτωρ των Ρωμαίων

Mολονότι δε η Κωνσταντινούπολις κατελήφθη δια της βίας και κατά τον νόμον τούτον ώφειλε να κατασκαφή, ο Σουλτάνος, μετά την λεηλασίαν των πρώτων στιγμών, έλαβε τα δέοντα μέτρα δια την ανάκτισιν και τον επανοικισμόν της πρωτευούσης. Ήδη από του μηνός Ιουνίου εμερίμνησε περί της εγκαταστάσεως λυτρουμένων Ελλήνων αιχμαλώτων. Βραδύτερον, από του έτους 1459, ο εποικισμός επεδιώχθη συστηματικώτερον. Έλληνες εκ Πελοποννήσου, εκ Φωκαίας, Λέσβου και των νήσων, Έλληνες εκ Τραπεζούντος και Πόντου εξωκίσθησαν βιαίως και επύκνωσαν τον πληθυσμόν της ερημωθείσης πόλεως. Κατά Τουρκικήν στατιστικήν του έτους 1477 η Κωνσταντινούπολις μετά του Γαλατά περιελάμβανεν 9486 Μουσουλμανικάς και 3843 Ελληνικές εστίας. Οι αριθμοί, χωρίς να είναι απόλυτοι, είναι πάντως ενδεικτικοί.

Η προοπτική μιας Νεοβυζαντινής οικουμενικής Μοναρχίας, συνδυαζούσης τον Ισλαμισμόν μετά της παραδόσεως της Νεάς Ρώμης, δεν ήτο ίσως ξένη προς την ιδιοσυγκρασίαν και την παίδευσιν του Σουλτάνου. Ωρισμένα κείμενα Ελληνικής προελεύσεως, μάλιστα δε το «Περί της αληθείας της των Χριστιανών πίστεως» συγγραμμάτιον Γεωργίου του Τραπεζουντίου και αι δύο Λατινικαί προς τον Μωάμεθ επιστολαί του, συνηγορούν υπέρ της απόψεως ταύτης. Εις την δευτέραν επιστολήν, συνταχθείσαν εν Ρώμη μικρόν μετά το έτος 1466, έγραφεν ο Τραπεζούντιος: «Προς ταύτα ουδείς εμφέβαλλεν ότι είσαι ήδη δικαίω αυτοκράτωρ των Ρωμαίων. Διότι αυτοκράτωρ είναι όστις δικαίω κρατεί την έδραν της Αυτοκρατορίας. Αλλ’ η έδρα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας είναι εν Κωνσταντινουπόλει. Όθεν όστις ταύτης κρατεί, αυτός είναι αυτοκράτωρ. Συ δε ουχί εξ ανθρώπων, αλλ’ εκ Θεού δια της σπάθης σου την ειρημένην κατέχεις έδραν. Άρα είσαι δικαίω αυτοκράτωρ των Ρωμαίων…Όστις δε είναι αυτοκράτωρ των Ρωμαίων, ούτος είναι αυτοκράτωρ ολοκλήρου της Οικουμένης» (Δ. Ζακυνθινού, Μεταβυζαντινά και Νέα Ελληνικά, Αθήναι 1978, σ. 116)

Μιθριδατισμός

Είναι η νέα μόδα στα ΜΜΕ της (συριζαϊκής, κτλ) αριστεράς. Και ο ασφαλέστερος δρόμος για την στήριξη του Κούλη, που πολεμά. Διότι το περιεχόμενο της ρητορικής είναι τόσο μπανάλ: «έξω απ’ την ενορία, οι προσκυνηταί διαδήλωση πορεία; Ε όχι ρε ψηλέ……..Ενώ προσφυγόπουλα, μέσα σε λασπόνερα βουλιάζουν οι απόπειρες σ’ οδυνηρά βαλτόνεια…..». και άλλα πολλά. Ο Κούλης ως κοινωνική συσπείρωση κάτι τέτοια τα μασάει, διότι είναι αυτό που τελικά θέλει. Ο Μιθριδάτης τον διορθώνει επί το καλύτερο. Κλείσε ρε φίλε τις εκκλησίες, μην ασχολείσαι μόνο με τις πορείες, μάζεψε και άλλα προσφυγόπουλα, μην κάνεις αυταρχισμό στο λοκντάουν, γιατί η επιστημονική επιτροπή να κάνει χειροφίλημα στον παπά; Άλλο που δεν θέλει ο Κούλης. Τέτοια δώστε του. Πρόοδο και Διαφωτισμό. Και φυσικά, η μανιέρα, έλεος πια! Τα κατεβατά με την δήθεν θεατρική αισθητική, ποιος θα κάτσει να τα ακούσει. Πρέπει να είσαι και πολύ μαζόχα. Κηρυγματικός λόγος, εγκεφαλισμοί. Αριστερός διδακτισμός. Βαρετός και πληκτικός. Ουφ……

Οι φυλακές για τους χριστιανούς

Η αναφορά στα μαρτύρια μας δίνει την αφορμή και για την εξής διαπίστωση. Ενώ στην πρώιμη αυτοκρατορική εποχή καταγράφονται, αναντίρρητα, φαινόμενα όπως η δικαστική βαναυσότητα, τα βασανιστήρια που υφίστανται οι δούλοι ή τα βάρβαρα δημόσια θεάματα, κατά την Ύστερη Αρχαιότητα ηχεί πολύ πιο έντονα η έκφραση διαμαρτυρίας ενάντια σε αυτά. Η στγχορδία των φωνών που επίμονα καταγγέλλουν τη σκοτεινή όψη του δικαστικού και ποινικού συστήματος αποτελεί στοιχείο νεοφανές, το οποίο ζητεί ερμηνεία. Τόδο τα χριστιανικά μαρτύρια, όσο και οι λόγοι του Λιβανίου, καθώς και οι σχετικές περιγραφές, για παράδειγμα, του Αμμιανού Μαρκελλίνου, αποτυπώνοντας με παραστατικό τρόπο τις κακουχίες της φυλακής, προκαλούν τη συμπάθεια για τα θύματα και την αγανάκτηση για τους θύτες. Εδώ η αγριότητα του δεσμοφύλακα ή του άρχοντα που είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία των φυλακών, δεν εκτίθεται με σκοπό απλώς να αποτυπωθεί μια πραγματικότητα ή να καταγγελθούν μεμονωμένα περιστατικά κατάχρησης εξουσίας, αλλά αποβλέπει επίσης στην προβολή, κατ’ αντίστιξη, ενός ευρύτερου ιδεολογικού πλαισίου ή ηθικού προγράμματος

Πηγή: Α. Μαρίνη: Για τη μοίρα των αποκεκλεισμένων: αναφορά στις ρωμαϊκές φυλακές, The Athens Review of Books, Mάιος 2021, 44.

Eίδωλα

Οι λαοί πάντοτε ανήγαγαν σε είδωλο τους τα σκατά…θεά του πλήθους είναι η απάτη…

κατά βάθος ένα μόνο πράγμα επιθυμούμε: την ολική καταστροφή…ιδού τι θα πρέπει να’ χουμε υπόψη μας για να καταλάβουμε τον σύγχρονο κόσμο: υπάρχουν εκατομμύρια όντα που το μόνο που επλίζουν και λαχταρούν είναι η ολική καταστροφή- Πυραμίδες από καμένες σάρκες και τίποτε άλλο..

Από Σελιν, [ Ο Σελίν Φαιοχίτωνας]

Συμεών ο Θαυμαστορείτης (521-596) 24Mαίου

Γεννήθηκε στην Αντιόχεια από γονείς Εδεσσινούς το 521. Η μητέρα του Μάρθα ήταν υμνωδός. Από πολύ νεαρή ηλικία, στράφηκε στον ασκητισμό επιλέγοντας ως μορφή άσκησης τον στυλιτισμό, εξ ου και η ονομασία του ως Νεός Στυλίτης. Αποσύρθηκε σε περιοχή έξω από την Αντιόχεια. Τα θαύματα που του αποδόθηκαν τον έκαναν να ονομαστεί ο τόπος άσκησής του, ως Θαυμαστό Όρος. Σύντομα γύρω του, συγκεντρώθηκαν αρκετοί νέοι ασκητές ως μαθητές του, ενώ προσείλκυσε και πολλούς προσκυνητές. Ενώ αρχικά διέμεναν σε καλύβες, οι μαθητές του σύντομα κατασκεύασαν λίθινο οίκημα με ναό για την κάλυψη και των λατρευτικών αναγκών τους. Τον βίο του συνέταξε ο μαθητής του και κατοπινός επίσκοπος Κύπρου Αρκάδιος και ο Νικηφόρος Ουρανός. Πέθανε σε ηλικία εβδομήντα πέντε ετών το 596. Η Εκκλησία τιμά την μνήμη του στις 24 Μαΐου.

The Impotence of Asceticism: Luis Buñuel’s Simón del Desierto

Much of the film’s comedy derives from this ineffectiveness. Simón’s solitude, meant to draw him closer to God, merely causes him to lose his marbles: he accidentally almost blesses a detached tooth, and forgets his prayers. Likewise, the one miracle we see him perform is shrugged off by beneficiary and bystanders alike. It is tempting to recall here the Carthusian monks so patiently depicted in Philip Gröning’s Die Große Stille (Into Great Silence, 2005): one is impressed by their mute self-denial, but what exactly is their contribution to humankind? What good do Catholic priests achieve by avoiding sexual relations; or commune-dwellers by abandoning consumer society? By casting off the satisfactions of the flesh for spiritual fulfilment, do they merely trade one sort of greed for another? If so, Simón’s is (inept) self-flagellation.

Only in his personal, rather inconsequential battles with the Devil – hilariously played by Silvia Pinal – does Simón seem to hold his own. He’s temporarily taken in by her fake Jesus beard and anachronistic schoolgirl costume, but manages to fend her off on each occasion. Nevertheless, she eventually gets the upper hand. Like the girl-Lucifer of András Jeles’ Angyali Üdvözlet (The Annunciation, 1984), tempting the saint is merely the prelude; the real goal is to break his spirit with visions of humanity’s base, death-ridden future.

In the final sequence, Simón and his tormentor are spirited off to a modern metropolis replete with skyscrapers and nightlife. Sitting in a rock ‘n’ roll club with trimmed beard and cardigan, he glumly observes the frenzied convulsions of the young and liberated. “What is this dance?” Simón asks his companion. She responds enthusiastically: “It’s called ‘radioactive flesh’! It’s the latest dance – the final dance.”

Πηγή

Σελιν-ιαζόμενοι

O Σελίν δεν είναι ο τυπικός φασίστας συγγραφέας. Γιατρός σε μια φτωχογειτονιά, με σαφείς φιλολαϊκές συμπάθειες, εμφανίζεται στη λογοτεχνική σκηνή από το πουθενά, αρχικά μέσω ενός τεράστιου μπεστ-σελερ, του Ταξιδιού στην άκρη της νύχτας…Παρόλο που στην κατεχόμενη Γαλλία έγραφε ανοιχτές επιστολές στους αρχισυντάκτες δωσιλογικών εφημερίδων και ταυτιζόταν με την φυλετική πολιτική του καθεστώτος του Βισύ, οι θέσεις του ήταν ασυνάρτητες, και ως εκ τούτου ήταν ελάχιστα χρήσιμος ως προπαγανδιστής της «Νέας Τάξης»..Στις Μπαγκατέλες [το άλλο του βιβλίο] ο Σελίν επιτίθεται σχεδόν με την ίδια λύσσα στους Εβραίους και στους άριους (ή «Λευκούς»). Ουσιαστικά οι Εβραίοι παρουσιάζονται ως πιο ικανοί κι ευφυείς από τη βλακώδη κι εξαχρειωμένη μάζα των αρίων. «Ο Εβραίος αποτελείται από 85% θράσος και 15% κενό!…Ο άριος δεν έχει δράμι θρασύτητα..Είναι γενναίος μόνο όταν τον στέλνουν στον πόλεμο…δειλός στην ζωή…πρόβατο..». Μάλιστα, η χειρότερη, πιο τιποτένια κι αξιοκαταφρόνητη εκδοχή αρίων είναι οι ίδιοι οι συμπατριώτες του Σελίν: «Σοβαρά τώρα, υπάρχει πιο ηλίθιος από τον Γάλλο; Κι ειδικά τον Γάλλο διανοούμενο;», «Ανέκαθεν αναρωτιόμουν τι είναι πιο σιχαμερό: μια πατημένη εβραϊκή κουράδα ή ένας ευθυτενής Γάλλος αστός…». Ο αντισημιτισμός του Σελίν είναι τόσο γκροτέσκος και υπερβολικός, σαν ο συγγραφέας «να έκανε τα πάντα για να μην τον πάρει κανείς στα σοβαρά».

Ο Σελίν αντιλαμβάνεται ότι ολόκληρος ο πλανήτης τείνει να μετατραπεί σ’ έναν τεράστιο μαζικό τάφο…αντιλαμβάνεται ότι στον κόσμο πλέον κυριαρχούν ο θάνατος και το κακό. Προφανώς βιώνει τούτη την αποκάλυψη στα χαρακώματα του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Ωστόσο θα καταλάβει πως ύστερα από τούτη την παγκόσμια έκρηξη…ο κόσμος πλέον αναδιοργανώνεται, σε πλανητικό επίπεδο, …θεμελιωμένος στο απόλυτο ψεύδος

Πηγή: Χανς Εριχ Καμίνσκι, Ο Σελίν φαιοχίτωνας, επίμετρο από Νίκο Μάλλιαρη, εκδ. μάγμα, 2021.