Όχι είχε άδικο ο Αδόλφος…

Η Συνθήκη της λωζάνης έθεσε σε κίνηση το τόξο βίας που οδήγησε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Νομιμοποίησε την εθνοκάθαρση. Καθιέρωσε έναν ορισμό της ιθαγένειας στο διεθνές δίκαιο που βασίζεται στην θρησκεία και μόνο στην θρησκεία. Έδειξε τον δρόμο προς την επανεγγραφή των άλλων Συνθηκών Ειρήνης του 1919-1921. Και έθαψε τις ελπίδες του αρμενικού λαού ότι το έγκλημα της γενοκτονίας θα τιμωρηθεί και ότι τα θύματα της γενοκτονίας θα είχαν την ευκαιρία να ξαναχτίσουν τις ζωές τους στο ίδιο τοπίο από το οποίο είχαν αποσπαστεί βιαιότατα επτά χρόνια πριν, το 1915. Αυτό εννοούσε ο Αδόλφος Χίτλερ όταν αντιμετώπιζε χλευαστικά τις ενστάσεις, ότι μπορεί να υπάρχουν φραγμοί που περιορίζουν την σκληρότητα του πολέμου. Η φράση του, που επαναλαμβάνεται σε έξι διαφορετικές περιπτώσεις, είναι «ποιος θυμάται τώρα τους Αρμένιους;»

πηγή: Jay Winter, «Η Λωζάνη και ο πολιτικός έλεγχος του πολέμου». The Books Journal, 152, Απρίλιος 2024.

Κι ίσως κι ένα όνομα

Ε ναι λοιπόν, η γη γύρω από τον

άξονα της πρέπει να γυρνάει

Κι η ανθρωπότητα μαζί της,

ανάποδοι ή όρθιοι

Και να ζούμε ή να πεθαίνουμε,

να κάνουμε έρωτα και να πληρώνουμε τους φόρους

Και καταπώς αλλάζει ο άνεμος,

να γυρνάμε τα πανιά μας.

Ο βασιλιάς προστάζει, ο γιατρός

ψευτογιατρεύει,

Ο ιερέας συμβουλεύει, κι έτσι η

ζωή μας νεύει,

Μια ανάσα, έρωτας, κρασί, φιλοδοξίες,

δόξα το δόλωμα.

Πόλεμοι, πίστη, σκόνη- κι ίσως

κι ένα όνομα

(Δον Ζουάν, Άσμα 2ο).

O αμφιλεγόμενος Μπάϋρον

Ήσυχος κάθεται στη Βίλα Diodati και ρεμβάζει. Κατά την άποψη του Καρλ Μαρξ «όσοι αγαπάμε τον Λόρδο Μπάϋρον πρέπει να χαιρόμαστε με τον θάνατο του στα τριάντα έξι, διότι είχε ήδη πάρει τον δρόμο να γίνει ένας αντιδραστικός μπουρζουάς» (Ιωάννης Χουντής Ντε Φάμπρι, Η πολιτική ιδεολογία του Λόρδου Μπάϋρον). Μπάϋρον και Χομπχάουζ, από τις πρώτες ημέρες τους στην Αθήνα (1810), αρχίζουν να επισκέπτονται διάφορα μέρη: «Στις 19 Ιανουαρίου επισκέπτονται το Σούνιο, όπου χαράζει το όνομά του (διατηρείται ως σήμερα) σε έναν από τους κίονες του ναού του Ποσειδώνα, και τρεις ημέρες αργότερα ανεβαίνει στην Πεντέλη, όπου και κινδυνεύει να χαθεί σε ένα λαβυρινθώδες σπήλαιο. Επισκέπτεται επίσης τον Μαραθώνα, τον οποίον αναφέρει σε στίχους του. Εκεί, καθώς χωρικοί τον πλησιάζουν προτείνοντάς του την αγορά της ιερής γης για 900 λίρες, αναφωνεί «Οι στάχτες του Μιλτιάδη τόσο τιμώνται» (Peter Myrian, Η πιο όμορφη περιπέτεια).

Από το «Λόρδος Μπάϋρον. Ο Μέγαλος Φιλέλληνας». Η Καθημερινή. 200 χρόνια από τον θάνατο του.

H εικόνα gay ως τρόπος λήθης

Τι κι αν ήταν ένα ersatz της Marlene Dietrich, η Σουηδή με την ρωσική εμφάνιση, ήταν η πιο δημοφιλής σταρ της ναζιστικής Γερμανίας (από το 1937 έως το 1942). Η femme fatale του καθεστώτος θα τα χαλάσει κάποια στιγμή με τον Γκέμπελς (για θέματα οικονομικά) και θα αποτραβηχτεί στο σατώ της στη Σουηδία. Μετά τον πόλεμο, βέβαια, θα συνεχίσει να είναι δημοφιλής, μεταβάλλοντας την εικόνα της σε μία εικόνα gay θαυμασμού……

Ισραήλ vs. Χαμάς (Inception)

Χθες έβλεπα την γνωστή ταινία επιστημονικής φαντασίας Inception του Nolan, και μου ήρθε στο μυαλό η επιχείρηση στη Γάζα και οι όμηροι. Οι πολλαπλές πραγματικότητες και τα ατελείωτα layers συνείδησης και υποσυνείδητου είναι πάντα στην ατζέντα του μεταμοντέρνου ατόμου. Σαν τις κούκλες Μπάμπουσκα, όπου η πιο μικρή είναι στην πιο μεγάλη. Το Ισραήλ λοιπόν μετά από μήνες εξολόθρευσης και ισοπέδωσης ακόμα να βρει και να παρουσιάσει το 1/3 των ομήρων, λες και χάθηκαν σε κάποιο «υπόστρωμα» μνήμης ή λήθης. Όσο βαθαίνει τις ρηγματώσεις στην επιφάνεια, όσο ανακαλύπτει υπόγεια τούνελ, τόσο πιο μακριά είναι οι όμηροι. Έχουν μεταβληθεί σε μεταμοντέρνες σκιές ενός «πτυσσόμενου» κόσμου. Μου φαίνεται- πέρα από τα drones και την AI- θα πρέπει να συνηθίσουμε και σε αυτού του είδους τους πολέμους.

Ορθόδοξη κατάνυξη..και ολίγον Nick Cave

Στο Αργοστόλι επι των ημερών του Παπά-Μπασιά ζούσε μια οικογένεια αρχοντική και πολύ πλούσια, δεν ενθυμούμαι καλώς το όνομα της οικογένειας, ήτις απετελείτο από τέσσερα άτομα, τον σύζυγον, την σύζυγον και δύο άρρενα τέκνα. Μετά πάροδον ετών απέθανεν ο σύζυγος και έμεινε η χήρα με τα δύο τέκνα της. Αυτή επεδόθη εις το να διαπαιδαγωγή και νουθετή τα τέκνα της επί το χριστιανικώτερον, συνάμα επεξέτεινε την ανθρωπιστική δράσιν της, βοηθούσα κάθε πτωχόν, επισκεπτόμενη ασθενείς και βοηθούσα αυτούς, επισκεπτόμενη ασθενείς εις νοσοκομείον και καταδίκους εν φυλακαίς. Όταν τα τέκνα της έφθασαν εις ηλικίαν το μεν πρώτον εις 21 ετών, ένα βράδυ καθήμενοι μετά το δείπνον εις την τραπεζαρίαν, το πρώτον τέκνον ησθάνθη έναν ισχυρόν πόνον εις την κεφαλήν, αμέσως έπεσε κάτω αναίσθητον, το έβαλαν εις το κρεβάτι καλέσαντες παραυτα τον ιατρόν, ούτος διεπίστωσε σοβαρωτάτην κατάστασιν, προετοιμάσας την κυρίαν δια το μοιραίον. Η κυρία ακούσασα αυτά που της είπεν ο ιατρός κατέφυγε εις το εικονοστάσιον της οικίας της και γονυκλινής όλην την νύκτα εδέετο εις την Παναγίαν δια την σωτηρίαν του υιού της. Το πρωΐ δυστυχώς απεβίωσεων το παιδί της. Αύτη παρ’ όλο το πένθος και την μεγάλη λύπην εξ ης κατείχετο, συνέχισε την χριστιανική και την ανθρωπιστική δράσιν της. Μετά πάροδον όμως ενός έτους, ένα βράδυ ευρισκομένη πάλιν μετά του ετέρου υιού της εις την τραπεζαρίαν βλέπει απροόπτως το παιδί της να βγάζη μίαν κραυγήν πόνου και να πίπτη κάτω αναίσθητο όπως και το πρώτο της παιδί. Αμέσως κάλεσε τον ιατρόν όστις διεπίστωσε την ιδίαν περίπτωσιν με το πρώτο της παιδί, αποφανθείς ότι δεν υπάρχει ουδεμία ελπίς διασώσεως αυτού. Αύτη κλαίουσα και εν απελπισία ευρισκομένη κατέφυγεν πάλιν εις το εικονοστάσιον της οικίας της και γονυκλινής όλην την νύκτα μετά δακρύων παρεκάλει τον Θεόν..

Τότε η κυρία εκμανείσα μετεβλήθη εις θηρίον ανήμερον, παύσασα τελείως την προηγουμένην δράσιν της, υβρίζουσα συνεχώς τον Θεόν και τους αγίους μη δεχομ΄πενη κανένα εις την οικία της. Έδωσε δύο φωτογραφίες των παιδιών της εις καλόν ζωγράφον να της φτιάξη τα δύο πορτραίτα εις φυσικόν μέγεθος, τα οποία όταν ο ζωγράφος της παρέδωσεων αύτη τα επλαισίωσε με πολυθτελή πλαίσια και εκκενώσασα των επίπλων το σαλόνι της τα εκρέμασεν εις τους δύο τοίχους, το έν απέναντι του άλλου, καλύψασα αυτά δι’ υφάσματος και τοποθετήσασα κάτωθεν αυτών από ένα κηροπήγιον με μίαν λαμπάδα τας οποίας κάθε τόσον ήναπτε και ατενίζουσα τα τέκνα της συζητούσε με αυτά.

Μίαν των ημερών, ο Παπά-Μπασιάς εμβάς εις πλοιάριον από εκείνα που την εποχήν εκείνην εκτελούσαν το πέρασμα Ληξουρίου-Αργοστολίου, επήγε εις Αργοστόλιον. Εξελθών του πλοιαρίου με την ράβδον του σιγά σιγά επήγαινε κατευθείαν εις την οικίαν της κυρίας αυτής. Φθάσας εκεί, εκτύπησε την θύρα, βγήκε εις το παράθυρον η κυρία και ιδούσα τον Παπά- Μπασιά τον οποίον δεν εγνώριζε εξεμάνη, υβρίζουσα αυτόν με τας χυδαιοτέρας φράσεις. Ο Παπα-Μπασιάς, δίχως να ταραχθή, ήρεμα ήρεμα την παρεκάλεσε δια τρίτην φοράν να του ανοίξη που ήθεκε κάτι να της πη. Αύτη έτι περισσότερον συνέχισε να τον υβρίζη. Τότε ο Παπά-Μπασιάς είπε: «ή μου ανοίγεις ή ανοίγω», και με την ράβδον του έκανε το σημείον του σταυρού εις την πόρταν ήτις αυτομάτως ήνοιξε και ήρχισεν ο Παπά-Μπασιάς να ανέρχεται την κλίμακα.

Η κυρία ιδούσα αυτό που έγινε έμεινεν άφωνος μη δυναμένη να εκστομίση ούτε λέξιν. Ο Παπα-Μπασιάς προχώρησε κατ’ ευθείαν εις το σαλόνι, ειπών εις την κυρίαν να τον ακολουθήση. Ήνοιξε την θύραν του σαλονιού και λέγει εις την κυρίαν κάθισε εις την γωνίαν και θα ιδής κάτι που δεν το περίμενες. Σταθείς επ’ ολίγον εις προσευχήν ο Παπα-Μπασιάς, βλέπει η κυρία να σηκώνονται τα δύο σκεπάσματα των εικόνων των παιδιών της και να κατέρχονται ζωντανά εις το μέσον του δωματίου, να εξάγουν ταυτοχρόνως δύο περίστροφα, ταυτοχρόνως να πυροβολή ο ένας τον άλλον και οι δύο ταυτοχρόνως να πίπτουν νεκροί επί του δαπέδου. Κατόπιν του γεγονότος αυτού ευρέθησαν τα πορτραίτα ως πρότερον σαν να μην είχε συμβή τίποτε.

Η κυρία άφωνος και τρομαγμένη παρακολουθούσε τα διατρέξαντα και τότε ο Παπά-Μπασιάς της λέγει, Κυρία μου, ο Θεός δια να σε αγαπά σε φύλαξε να μη ιδής αυτό που είδες τώρα και επήρε μαζί του τα δύο τέκνα σου δια φυσικού θανάτου, διότι τα δύο σου τέκνα είχαν αγαπήσει μίαν και την αυτήν γυναίκα, και επρόκειτο να σκοτωθούν δια του τρόπου που είδες δι’ αυτήν. Ως εκ τούτου να μεταμεληθής και να ευχαριστής τον Θεόν και να συνεχίσης την προτέραν σου χριστιανικήν δράσιν.

Πηγή: Πρωτ. Κων/νου Γ. Γκέλη, Ο Άγιος Παναγής Μπασιάς (Παπά-Μπασιάς). 1801-1888, Αθήναι 1987.

Βιομηχανική παραγωγή και Κίνα

Στο εργοστάσιο της αυτοκινητοβιομηχανίας Wanfeng κοντά στη Σαγκάη, δεν «υπάρχει ούτε ίχνος από ρομπότ». Όπως και σε πολλά άλλα κινεζικά εργοστάσια, στις αλυσίδες συναρμολόγησης απασχολείται ένα πλήθος νεαρών, που μόλις έχουν αποφοιτήσει από κάποια από τις αυξανόμενες τεχνικές σχολές, και εργάζονται χωρίς άλλα εργαλεία πέρα από ηλεκτρικά δράπανα, γαλλικά κλειδιά και βαριοπούλες.

Οι μηχανές και τα αμαξώματα που σε ένα δυτικό, κορεάτικο ή ιαπωνικό εργαστήριο θα μεταφέρονταν από σταθμό σε σταθμό μέσω αυτόματων ιμάντων μεταφοράς, εδώ πηγαίνουν με τα χέρια και με χειράμαξες. Αυτός είναι ο λόγος που η Wanfeng μπορεί να διαθέτει το πολυτελές χειροποίητο Jeep Tribute στη Μέση Ανατολή στην τιμή των 8.000-10.000 δολαρίων. Η εταιρεία δεν ξοδεύει χρήματα για να αγοράσει μηχανήματα εκατομμυρίων προκειμένου να συναρμολογεί αυτοκίνητα. Αντίθετα, χρησιμοποιεί εργάτες με υψηλής ποιότητας εκπαίδευση, των οποίων οι ετήσιες απολαβές είναι λιγότερες από τον μηνιαίο μισθό των νεοπροσλαμβανόμενων στο Ντητρόιτ.

Πηγή: G. Arrigi, Ο Άνταμ Σμίθ στο Πεκίνο, Εκδόσεις Κουκκίδα, Αθήνα 2021.

Οι εντελώς δούλοι

Θυμάται κανείς την (πάλαι ποτέ) Ελληνο-ιρανική συμμαχία, τα έθνη με αρχαίους πολιτισμούς κ.α; Μάλλον όχι. Θυμάται κανείς την «αποσυνάγωγη» Τουρκία που θα έβρισκε το μπελά της από τη Δύση; Μάλλον όχι. Και κανέναν μπελά δεν βρήκε, και πάλι «κομβική» είναι. Απορεί κανείς, ακόμα, γιατί η ελληνική πολιτική ηγεσία (και η ελληνική κοινωνία) δέχθηκαν μετά την ήττα Βενιζέλου (1920) να συνεχίσουν μέχρι την Άγκυρα, εξυπηρετώντας μόνο τους Άγγλους; Η δουλεία ως δεύτερη φύσις. Αφορά μόνο τους δεξιούς; Κατά μεγαλύτερο ποσοστό, διότι είναι και πνευματικά «υποανάπτυκτοι» και νομίζουν εαυτούς «πατριώτες» μέχρι που φθάνει κάποιος «Αττίλας». Αφορά σίγουρα και τους γιαλαντζί αριστερούς των δικαιωμάτων, κάτι Κασελάκηδες της κακιάς ώρας και του κακού συναπαντήματος. Κατά τα άλλα, στους διαχρονικά δούλους της «κωλοχώρας» τους πείραξε που οι κομμουνιστές στον εμφύλιο περίμεναν να κατέβουν οι Σοβιετικοί, ενώ κατέβηκαν οι Άγγλοι! Λυπάμαι μόνο που κάποιοι πραγματικοί πατριώτες έδωσαν τα κορμιά και τις ψυχές τους για να μην περάσουν οι Ιταλοί και οι Γερμανοί. Τζάμπα πήγαν…πραγματικά!

H αστική-βιομηχανική ιστορία της πόλης σε εικόνες

Το καμίνι της οδού Καραϊσκάκη κατασκευάστηκε το 1933 υπό την επίβλεψη Γερμανών μηχανικών και έχει ύψος 90 μέτρα. Μέχρι το 1970 που σταμάτησε να λειτουργεί, παρήγαγε υψηλής ποιότητας ασβέστη. Από το 2012 λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο του δήμου. Αρχείο: Κορρε Κωνσταντίνου.

Πηγή

ή, με άλλα λόγια, πως χάθηκε μετά τον πόλεμο το στοίχημα μίας βιομηχανικής ανασυγκρότησης στο έλεος των μικροαστικών- οικιστικών ρυθμίσεων. Έτσι, επούλωσαν οι «Καραμανλήδες» τα τραύματα του Εμφυλίου…..

To σκάκι στην γεωπολιτική

ένας παππούς μας θα ήξερε-όσο αμόρφωτος και να ήταν- πως παίζεται το σκάκι των κινήσεων σε Ισραήλ και Ιράν. Οι σημερινοί είμαστε δεκαετίες αμόρφωτοι και ψοφοδεείς (μην χάσουμε κανένα μπάνιο, δηλαδή) και δεν μπαίνουμε καν στον κόπο…να καταλάβουμε. Η επίθεση Ισραήλ στο προξενείο στη Δαμασκό ήταν μία προκλητική ενέργεια για να σύρει τις ΗΠΑ σε μία αντιπαράθεση που θα το ωφελούσε. Οι Ιρανοί το ξέρουν και για αυτό τήρησαν όλα τα προσχήματα και απάντησαν ήπια και μετρημένα. Δεν είναι σε θέση να τα βάλουν με όλη τη Δύση, και το ξέρουν. Αλλά επίσης ξέρουν ότι στο βάθος του χρόνου αυτοί θα είναι οι κερδισμένοι.